De Deense gezondheidszorg

Ontdek in onze recentste blog de eigenschappen van de gezondheidszorg in Denemarken en kom meer te weten over de uitdagingen waarmee dit Scandinavische land momenteel wordt geconfronteerd.

Bevolking

Denemarken, een Scandinavisch land met bijna 6 miljoen inwoners, heeft een aanzienlijk hoger bruto binnenlands product per hoofd van de bevolking dan het EU-gemiddelde en ligt dicht bij Nederland. Opmerkelijk is dat Deense vrouwen gemiddeld vier jaar langer leven dan mannen, met een levensverwachting die in 2020 één jaar hoger lag dan het EU-gemiddelde, mede dankzij de effectieve aanpak van COVID-19. Denemarken, samen met Finland, kende een stijging van de levensverwachting tijdens de pandemie. De snelle reactie van het land omvatte een krachtige testaanpak, waardoor vroegtijdige detectie en isolatie van gevallen mogelijk waren.

Ongeveer 70% van de Denen meldt een goede gezondheid, in lijn met het EU-gemiddelde, hoewel sociaaleconomische verschillen aanhouden. Ondanks vooruitgang vormden leidende doodsoorzaken in 2018, waaronder chronisch obstructieve longziekte (COPD), longkanker, ischemische hartziekte en beroerte, meer dan een kwart van de sterfgevallen. Kanker, toegeschreven aan gedragsrisicofactoren zoals roken en ongezonde diëten, vertegenwoordigt een kwart van alle sterfgevallen en leidt tot initiatieven ter versterking van de kankerzorg. Hoewel rookcijfers scherp zijn gedaald, blijft longkanker een vermijdbare dreiging. Denemarken vertoont lagere sterftecijfers door behandelbare oorzaken dan het EU-gemiddelde, zij het hoger dan in Zweden en Noorwegen. Over het geheel genomen weerspiegelt het gezondheidslandschap van Denemarken een balans tussen vooruitgang en aanhoudende uitdagingen.

Organisatie van de gezondheidsmarkt

Trends

Opvallend is dat de prevalentie van chronische aandoeningen bij Deense volwassenen in 2019 op 31% ligt, een iets lager percentage dan het EU-gemiddelde van 36%. Er is echter een aanzienlijke inkomensgerelateerde kloof zichtbaar, waarbij 34% van degenen in het laagste inkomenskwintiel melding maakt van chronische aandoeningen, vergeleken met 24% in het hoogste kwintiel. De belangrijkste boosdoeners achter deze chronische aandoeningen zijn gedragsrisicofactoren zoals roken, alcoholgebruik en obesitas, die gezamenlijk bijdragen aan ongeveer een derde van de ziektelast in Denemarken.

Gelukkig hebben rookcijfers een aanzienlijke daling laten zien, met een duik van ongeveer 30% in 2000 naar een bewonderenswaardige 13% in 2019. Deze positieve verschuiving wordt toegeschreven aan strategische maatregelen zoals verhoogde tabaksprijzen en het invoeren van een rookverbod op openbare plaatsen. Echter blijft excessief alcoholgebruik onder adolescenten een geduchte zorg voor de volksgezondheid. Hoewel Deense adolescenten minder alcohol consumeren dan twee decennia geleden, zijn er de laatste jaren stijgingen geweest in zowel het percentage 15-jarigen dat alcohol heeft geprobeerd als het aantal alcoholgerelateerde ziekenhuisopnames onder jongeren.

Obesitas heeft een opvallende toename gezien in Denemarken, met 16% van de volwassenen geclassificeerd als obees in 2019 – een stijging van 13% in 2010, nu gelijk aan het EU-gemiddelde. Bijdragende factoren omvatten slechte voedingsgewoonten en een afname van lichamelijke activiteit, met name onder adolescenten, wat een groeiend probleem vormt voor de volksgezondheid.

Het sociaal-economische landschap speelt een cruciale rol, aangezien sociale ongelijkheden in de gezondheid de afgelopen tien jaar zijn toegenomen. De aanvang van de COVID-19-pandemie intensiveerde de oproepen om deze ongelijkheden aan te pakken. In november 2020 leidde een initiatief van Deense regio’s tot een oproep aan de regering om een nationale volksgezondheidswet aan te nemen die de samenwerking op het gebied van gezondheidsbevordering zou versterken en sociale ongelijkheden in de gezondheid zou verminderen, met 71 organisaties als medeondertekenaars.

Ook milieufactoren werpen een aanzienlijke en groeiende negatieve invloed op de gezondheid. Alleen al in 2019 werden naar schatting 1.500 sterfgevallen in Denemarken toegeschreven aan blootstelling aan fijnstof en ozon, wat 3% van alle sterfgevallen vertegenwoordigt – een cijfer iets onder het EU-gemiddelde.

De COVID-19-pandemie bracht een transformerende uitbreiding aan telegeneeskunde in Denemarken met zich mee. Door gebruik te maken van de nationale mobiele applicatie “Min Læge” (Mijn Dokter) werden videoconsultaties met huisartsen en specialisten mogelijk gemaakt. Deze verschuiving werd gestimuleerd door verhoogde vergoedingen voor artsen, waarbij het Ministerie van Volksgezondheid alle kosten voor informatietechnologie financierde. Volgens een Eurofound-enquête ontving 46% van de Denen een online of telefonisch medisch consult tijdens de eerste 12 maanden van de pandemie, meer dan het EU-gemiddelde van 39%. Bovendien behoorden Denen tot de minst waarschijnlijke in Europa om te melden dat ze tijdens de eerste 12 maanden geen noodzakelijk medisch onderzoek of behandeling hadden ontvangen: slechts 10%, vergeleken met een EU-gemiddelde van 21%. Denemarkens Recovery and Resilience Plan, gefinancierd door het EU-Recovery and Resilience Plan voor 2021-26, omvat vier investeringen in het gezondheidszorgsysteem, waarvan één de doelstellingen een digitale transitie van zorg ondersteunt.

Denemarken worstelt met een tekort aan huisartsen, vooral in landelijke en afgelegen gebieden. In 2019 accepteerde slechts 37% van de huisartsen nieuwe patiënten, een daling ten opzichte van 51% in 2015. Er was echter aanzienlijke geografische variatie tussen regio’s. Dit betekent dat veel Denen in de praktijk moeite hebben om een huisarts te vinden als ze verhuizen of van hun reguliere arts willen veranderen. Een aantal initiatieven zijn geïntroduceerd om het aanbod van huisartsen te vergroten en hun geografische spreiding te verbeteren.

Wettelijk kader en regelgeving van het gezondheidszorgsysteem

De nationale overheid houdt toezicht op een gedecentraliseerd gezondheidssysteem met aanzienlijke verantwoordelijkheden die zijn gedelegeerd aan de vijf regio’s. Deze regio’s zijn verantwoordelijk voor het bepalen en plannen van de levering van gezondheidsdiensten. Ondertussen dragen gemeenten de verantwoordelijkheid voor ziektepreventie en langdurige zorg. Er is echter sinds het begin van de jaren 2000 een verschuiving naar centralisatie merkbaar, zoals duidelijk werd in het overheidsinitiatief van 2007 dat het aantal ziekenhuizen halveerde en de planning centraliseerde. Deze beweging naar centralisatie is met name uitgesproken en heeft een cruciale rol gespeeld in de gecoördineerde respons op de COVID-19-pandemie.

Farmaceutische bedrijven kunnen hun geneesmiddelen via het nationale goedkeuringsproces op de Deense markt brengen. De bevoegde instantie hiervoor is het Deense Medicijnagentschap (Lægemiddelstyrelsen), dat belast is met het vergaren en verstrekken van gezondheidsinformatie, statistieken en analyses in Denemarken. Het speelt een rol bij het verschaffen van gegevens en inzichten die relevant zijn voor de gezondheidszorgsector en beleidsvorming in het land, vergelijkbaar met de functie van het CBG in Nederland. Bovendien bestaat de mogelijkheid om een aanvraag in te dienen bij het Europese besluitvormingsorgaan, de European Medicines Agency (EMA), waarna een goedgekeurd geneesmiddel in de gehele Europese Unie verhandeld kan worden.

Gezondheidsmarkt in de EU en internationaal

Binnen de Europese Unie ligt het in de verantwoordelijkheid van individuele lidstaten om hun eigen nationaal gezondheidsbeleid te formuleren en te implementeren. De EU biedt hiervoor een kader met overkoepelende richtlijnen en verordeningen die geïntegreerd moeten worden in nationale wetgeving en voorschriften. Een voorbeeld hiervan is de Verordening inzake medische hulpmiddelen (Verordening (EU) 2017/745), ook bekend als MDR. Deze verordening stelt de eisen vast voor medische hulpmiddelen die op de Europese interne markt worden geïntroduceerd.

Wat betreft de goedkeuring van geneesmiddelen, zoals eerder beschreven, kan deze worden verleend op het niveau van individuele lidstaten op basis van nationale voorschriften. Alternatief kunnen farmaceutische bedrijven ook gebruikmaken van de “gecentraliseerde vergunningsprocedure” van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Met een positief advies kunnen ze met slechts één aanvraag goedkeuring verkrijgen voor alle lidstaten van de Europese Economische Ruimte (EU, IJsland en Noorwegen).

Internationalisering en het belang van specialistische vertalingen

Internationalisering speelt een cruciale rol bij het succesvol verhandelen van producten en diensten op diverse markten en bij het benutten van de “best practices” van andere landen.

Gedurende de gehele levenscyclus worden vertalingen toegepast, of het nu gaat om een medisch hulpmiddel, een medicijn, een voedingssupplement of een andere gezondheidsdienst. Het is met name van belang dat alleen gekwalificeerde vertalers met uitgebreide ervaring, vakinhoudelijke kennis in het desbetreffende medische domein en de juiste taalkundige competentie boodschappen en inhoud doelgericht kunnen overbrengen.

De eisen aan vertalingen variëren, afhankelijk van of de tekst zich richt op leken, experts, autoriteiten, enzovoort. Bij documenten voor autoriteiten moet bijvoorbeeld niet alleen de inhoud absoluut foutloos en nauwkeurig worden vertaald, maar ook dienen de specifieke voorschriften en regels voor dit soort teksten strikt te worden gevolgd. Gezien de aanzienlijke investeringen die al zijn gedaan in de productontwikkeling, zouden vertragingen bij de marktintroductie door correcties bijzonder nadelig zijn. Ervaren taalexperts zorgen ervoor dat de vertaling voldoet aan de specifieke eisen van het teksttype en het communicatiemedium.

Als consumenten en patiënten rechtstreeks worden aangesproken, moet de vertaling complexe wetenschappelijke concepten echter begrijpelijk weergeven. Technisch jargon zou hier absoluut misplaatst zijn. Afhankelijk van de context moet de inhoud ook mogelijke klanten informeren (en overtuigen), zonder daarbij als opdringerig over te komen. Voorbeelden hiervan zijn websites ter voorlichting van patiënten, informatiefolders of community-portals.

Om te voldoen aan de specifieke eisen van de doelmarkt, kan het ook zinvol zijn om medische vertalers met kennis op het gebied van marketing in te zetten. Zij bieden de perfecte combinatie van vakinhoudelijke expertise en reclamevaardigheden en creëren op basis van gedetailleerde klantinstructies een creatievere aanpassing die precies is afgestemd op de specifieke markt en doelen van de klant. In de branche staat deze dienst ook bekend als “transcreatie”.

Als we kijken naar de cruciale talen voor de Deense markt, speelt het Deens als officiële taal natuurlijk een centrale rol. Daarnaast wordt er door een minderheid in Zuid-Jutland (Noord-Sleeswijk) ook Duits gesproken, evenals Nedersaksisch. De culturele diversiteit wordt weerspiegeld in de aanwezigheid van belangrijke immigrantentalen, waaronder Turks, Urdu, Arabisch, Servo-Kroatisch, Faeröers, Zweeds en Noors.

Conclusie

In Denemarken is de gezondheidsmarkt van onschatbare waarde voor de economie, met aanzienlijke bijdragen aan zowel het bruto binnenlands product (bbp) als de werkgelegenheid. Hoewel het gezondheidszorgstelsel gewaardeerd wordt vanwege de hoogwaardige zorg, staat het onder druk door risicogedrag, zoals roken, overmatig alcoholgebruik en obesitas. De overheid staat voor diverse uitdagingen, waaronder de noodzaak van snelle digitalisatie, de overgang naar een duurzame gezondheidszorg en tekorten aan personeel, vooral in de eerstelijnszorg. Het is van essentieel belang dat de gezondheidszorg in Denemarken blijft innoveren om aan te sluiten bij de veranderende behoeften van de bevolking.

Bij het opstellen van documenten in de diverse sectoren van de gezondheidsmarkt is samenwerking met hooggekwalificeerde vakvertalers van groot belang. Dankzij hun branchekennis en taalvaardigheid wordt de veiligheid gewaarborgd door het vermijden van vertaalfouten en het minimaliseren van aansprakelijkheidsrisico’s. Foutloze en doelgerichte communicatie benadrukt bovendien de kwaliteitsnorm van een bedrijf en bevordert het vertrouwen van artsen, patiënten en consumenten in het merk. Op de uiterst gevoelige gezondheidsmarkt kan dit het verschil maken tussen het succes en falen van een product.

Bronnen

• Strengthening of the EU cooperation on Health Technology Assessment. European Commission. https://ec.europa.eu/smart-regulation/roadmaps/docs/2016_sante_144_health_technology_assessments_en.pdf
• OECD/European Observatory on Health Systems and Policies (2021), Denmark: Country Health Profile 2021, State of Health in the EU, OECD Publishing, Paris/European Observatory on Health Systems and Policies, Brussels.
• https://stats.oecd.org/
• Health 2030 https://www.khsova.cz/docs/01_english/files/health_2030.pdf
• Eurofound, 2021
• Factsheet: Denmark’s Recovery and Resilience Plan. Jun 2022. Generation Climate Europe. Accessed on: https://gceurope.org/factsheet-denmarks-recovery-and-resilience-plan/

The post De Deense gezondheidszorg appeared first on Eurotext AG.